مطالعه تاکسونومی گونه های .zygophyllum l در ایران

این پژوهش به بررسی موقعیت تاکسونومیک گونه های جنس zygophyllum l. موجود در ایران بر اساس صفات دقیق ریخت شناختی و تشریحی می پردازد. جنس zygophyllum متعلق به خانوادهr.br zygophyllaceae، زیر خانواده zygophylloideae است. این جنس با دارا بودن حدود 100 گونه در سراسر جهان و 9 گونه در ایران یکی از بزرگترین جنس های این خانواده محسوب می شود. بر اساس آخرین مطالعات تاکسونومیک و فیلوژنتیک گونه هایی از zygophyllum که اغلب در شبه جزیره عربستان، آفریقا و استرالیا رویش دارند در جنس های مستقلی قرار داده شده اند. گونه های باقی مانده ازzygophyllum که عمدتاً در آسیا پیدا می شوند در جنس zygophyllum حفظ شده اند. گونه های آن در شرایط بوم شناختی گرم و خشک و بیابانی پراکنش دارند. گونه های این جنس در ایران اکثرا در نیمه شرقی و بخش جنوبی که دارای آب و هوای گرم و خشک است پراکنش دارند. دو گونه چوبی و درختچه ای fisch & c.a.mey. z. atriplicoides و z. eurypterum boisss & buhse. دقیقا دارای همین الگوی پراکنش هستند. نوار ساحلی گرم جنوبی دارای گونه های گوشتی است. بر پایه اطلاعات موجود در منابع و نمونه های هرباریومی موجود در هرباریوم های بررسی شده (104 نمونه)، و نیز نمونه های جمع آوری شده در طی این پژوهش، دامنه انتشار گونه ها مشخص شد. نمونه های جمع آوری شده (35 جمعیت) و سایر نمونه ها با استفاده از منابع مربوط شناسایی گردیدند و از لحاظ ویژگی های مورفولوژیک مورد بررسی قرار گرفتند. تنوعات بین گونه ای و درون گونه ای جمعیت های جمع آوری شده مطالعه شد و مشخص گردید که صفت وضعیت رویشی (یکساله یا چند ساله)، پوشش کرکی، تقسیمات، شکل و اندازه برگ، شکل و اندازه کاسه، شکل، رنگ و اندازه گلبرگ، تعداد پرچم، شکل فلس پرچم، شکل دیسک نکتاری، سطح ظاهری تخمدان، شکل و اندازه میوه در متمایز کردن گونه های این جنس موثرند. در تحقیق تشریحی از پهنک و دمبرگ7 گونه در دسترس، برش گیری صورت گرفت. ضخامت کوتیکول، ضخامت اپیدرم، شکل بافت پارانشیم نردبانی و آبی، شکل و طرز قرار گیری آوندها، تعداد دستجات آوندهای فرعی، فیبر، مغز و اشعه مغزی که در متمایز کردن تشریحی گونه های این جنس موثرند مورد بررسی قرار گرفتند و از این صفات در تنظیم کلید شناسایی تشریحی استفاده گردید. این جنس در فلور شوروی دارای شش زیر جنس، سه بخش و شانزده سری می باشد که گونه های ایران متعلق به دو زیر جنس fabago و halimiphyllum می باشند. گونه های گوشتی عربستان نیز در زیرجنس agrophyllum قرار گرفته اند. مطالعات ریخت شناختی و تشریحی وجود این سه زیرجنس در نمونه های ایران را تائید کرد، اما تغییراتی در وضعیت بخش ها و سری ها داده شد. همچنین موقعیت گونه z. simplex l. مبهم ارزیابی شد. در این تحقیق پیشنهادهایی به منظور جابجایی یک گونه و ارائه یک واریته جدید مطرح گردیده است.